5 Mayıs 2012 Cumartesi

EKŞİ MAYA/SAURDOUGH STARTER

Söz verdiğim gibi ekşi mayaya başladım. Ama ilk besleme olmadan postu yayınlamaya cesaret edemedim. Evet bu gün mayadan kötü kokular gelmeye başladı, kabuk oluştu. Kaldırdığımda kabuğun altı köpük köpüktü...
Yani ekşi maya dosyasını açmanın vakti geldi.
Önce ön birkaç bilgi vereceğim maya hakkında.
1. Maya yapımında kullanılacak tüm malzemeler sıcak sudan geçirilmiş olmalı. Amaç yararlı bakterileri üretmek, zararlıları değil.
2. Ev birkaç gün öncesine kadar dezenfektanlar ile temizlenmemiş olmalı. Havadaki mantar ve bakterilere ihtiyacımız var çünkü.
3. Ölçü kabı ve mümkün ise elektronik bir tartı kullanılmalı.
4. Cam kavanoz veya yiyecek saklamada kullanılan pilastik kaplar tercih edilmeli. Çelik , aliminyum vs türü ürünleri ekşi maya aşındırıp insan sağlığına zararlı bir hale geirdiği için kullanılmamalı.
5.Kullanacağımız su iyi kalte içme suyu olmalı. Klorsuz olmalı. Su yerine süt de kullanılabiliyormuş.Ama ben denemedim.
6.Ekşi mayanın aroma ve tadını direk etkilediği için un seçimi bu doğrultuda yapılmalı. Ayrıca farklı unlar farklı miktarda un kaldırır. Bu nedenle kullanılacak su miktarı buna göre ayarlanmalı. Amacımız oldukça koyu kıvamda bir hamur elde etmek çünkü.
7.Gelişiminin garantilenmesi için kullanılan un organik olmalı.
8.Mümkümse besleme işlemini sabah yapılmalı. Ben çalıştığım için gece 21.00 da besledim.sonuç mu? Valla oldu:)
9. İşlemi garantilemek adına üzüm taneleri eklenebir.


Şimdi hazırlık aşamasına geçelim.
Yararlandığım kaynaklar;
Sevgili cenk , klasik tatlar , ekmek sanatı, 40 fırın ekmek  
Bu çeşit ekşi mayaya ekmek sanatı CANKIZ ismini vermiş.
Ben demi bir isim versem mayama:)
EKŞİ MAYA HAZIRLIK
Tarifde kullanılan ölçüler amerikan ölçü birimidir. Ayrıntılı açıklamalar "mutfak okulu" yazısında mevcuttur.


MALZEMELER
Ölçü kapları ve kaşıkları
Min. 750 ml lik cam kavanoz
Üzerine örtmek için temiz ütülenmiş mutfak bezi
Tahta kaşık.
%50-%50 oranında karıştırılmış organik tam buğday ve ekmek unu.
İyi kalite su
7-8 Adet kuru üzüm
EKŞİ MAYA 1. GÜN


Evet malzemeleri hazırladık sıra karmaya geldi.
Kavanozu sıcak sudan geçirip kurulayalım. Ölçü kapları ve tahta kaşığı da aynı şekilde sıcak sudan geçirip kurulayalım. Mutfak örtümüzü ütüleyelim.
Mayamız elimizdeki, undaki, havadaki ve bunlarla temas halinde olan tüm malzemelerimiz  mikroorganizmalarla kaynaşacak. Bize düşen görev mümkün olduğunca faydalı mikroorganizmaların nufus etmesini sağlamak. Bu nedenle kullandığımız kase, peçete ve kaşığın   temiz  olmasına gayret edelim.


140 gram (1 cup) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
140 gram (yaklaşık 1/2 cup+ 1 tbsp) oda sıcaklığında içme suyu
10-12 adet kuru üzüm.


İyice temizleyip kuruttuğumuz cam kaseye unu alalım.
Üzerine suyu dökelim ve tahta kaşık ile un parçaları kaybolana dek karıştıralım.
Kuru üzümleri ekleyip tekrar karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.
Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozu mutfağınızın sıcak, rüzgar almayan bir köşesinde mayalanmaya bırakalım.


EKŞİ MAYA 2. GÜN
Kavanozun kenarlarında kabarcıklar oluşmuş. Fakat belirgin bir kabuklanma yok henüz. Koku var ile yok arasında. Beklemeye devam.


EKŞİ MAYA 3. GÜN.
Dünkü görüntüde bir değişiklik olmadı. Beklemekden başka çare yok. Göreceğiz kabarma ve ekşime ne zaman gerçekleşecek.


EKŞİ MAYA 4. GÜN.
Evet mayada hayat canlanmaya başladı. Mayam bir parmak kadar kabardı. Kalın olmasada süt kaymağı kıvamında ama ondan çok daha kalın bir kabuk oluşdu. Kokumu midemi bulandıracak kadar keskin bir koku olşmuş.
Heyecendan bir müddet ne yapacağımı bilemez bir halde mutfağın içinde dolanıyorum. İnanamayışımın nedeni ise araştırmalarım sonucunda ilk denemelerin genellikle başarışız olması tabiki.
Ama benim ilk denemem olacak galiba.
Evet ilk beslememi yapıyorum ve mayamı tekrar
eski yerine burakıyorum. Tabi kabarmaları daha iyi gözlemleyebilmek adına kavanoza dışardan bir çizik atmayı ihmal etmeden.


125 gram (3/4 cup + 2 tbsp) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
125 ml(1/2 cup+ 1 tsp) oda sıcaklığında içme suyu,


Ekşi mayanın üzerinde oluşan kabuğuk ile birlikte mayanın toplamda %80′ini atalım.
Unu ve suyu ekleyelim.
Un parçaları kaybolana dek tahta kaşık ile karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.


Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozun dışından mayanın sınırını belirlemek adına bir çizik atalım.
Kavanozu tekrar eski yerine kaldıralım.


EKŞİ MAYA 5. GÜN.
Canım biraz sıkkın. Dünkü heyecanın yerini endişe aldı. Mayamın üzerini su basmış. Una göre suyu azaltmak gerekecek. Koku ise bayağı azalmış durumda.
Bendeki de ne inat. Yok olacak çaresi yok. Tekrar başa da dönebilirim elbet ema süreci izlemek istiyorum. Bakalım neler olacak.
Endişe geçti sanılmasın bu arada.


125 gram (3/4 cup + 2 tbsp) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
120 ml (1/2 cup) oda sıcaklığında içme suyu,


Ekşi mayanın  %80′ini atalım.
Unu ve suyu ekleyelim.
Un parçaları kaybolana dek tahta kaşık ile karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.
Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozun dışından mayanın sınırını belirlemek adına bir çizik atalım.
Kavanozu tekrar eski yerine kaldıralım.


EKŞİ MAYA 6. GÜN
Su yine fazla geldi. Tekrar azaltıp besliyorum ve yerine kaldırıyorum. Cenk 'de bu günlerde coşma olmuştu. Göreceğiz. Bekliyoruz. Sabırla.....


125 gram (3/4 cup + 2 tbsp) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
105 ml (1/2 cup-1 tbsp) oda sıcaklığında içme suyu


Ekşi mayanın %80′ini atalım.
Unu ve suyu ekleyelim.
Un parçaları kaybolana dek tahta kaşık ile karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.
Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozun dışından mayanın sınırını belirlemek adına bir çizik atalım.
Kavanozu tekrar eski yerine kaldıralım.


EKŞİ MAYA 7. GÜN
 Evet ekşi maya kıvamını buldu. Kabuklanma ve köpürmeyi gözlemleyebiliyoruz.Dolayısıyla yaşam belirtilerini de. Durum benim mutfağın ısısından kaynaklanıyormuş. Nisan ayı biz ısındık. Kaloriferleri kapattık ama maya bu durumu pek sevmedi. Dün hafta sonu için kardeşime geldik. Maya benimle birlikde 7 saat yolculuk yapdı. Zaten sıkıntı yaşadığım mayam buna dayanabilecek mi derken evin aşırı güneş alması nedeniyle maya hizaya gelmeye başladı. Tekrar heyecen ve merakla bekleyiş. Yarın kabarmanın artmasını ümid ediyorum.
Koku mu zaten azalmışdı ama artık o tarif edilen süt kokusuna yaklaşdı.


125 gram (3/4 cup + 2 tbsp) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
105 ml (1/2 cup-1 tbsp) oda sıcaklığında içme suyu


Ekşi mayanın %80′ini atalım.
Unu ve suyu ekleyelim.
Un parçaları kaybolana dek tahta kaşık ile karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.
Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozun dışından mayanın sınırını belirlemek adına bir çizik atalım.
Kavanozu tekrar eski yerine kaldıralım.


EKŞİ MAYA 8. GÜN


Evet beklenen an. Mayam kabına sığmamış adeta fışkırmış. Kabuğu mutfak örtüsüne yapışmış. Neredeyse hacminin üç katına ulaşmış.


Yani maya oldu:)
Kabuklu bez için neyseki cenkin önerisi elimin altında.
Hemen başka bir mutfak bezi ayarlaıp eskisini buzdolabına kaldırıyorum.
Ve etrafı temizledikten sonra tekrar ama bu kez yemi dahada azaltarak besliyorum. Kabına sığmıyor çünkü:)


105 gram (3/4 cup ) ekmek ve tam buğday unu (%50-%50) karışımı
95 ml (314 cup+1 tbsp) oda sıcaklığında içme suyu


Ekşi mayanın %80′ini atalım. ,Mayanın içindeki kuru üzümleri çıkartalım.
Unu ve suyu ekleyelim.
Un parçaları kaybolana dek tahta kaşık ile karıştıralım.
Kavanozun çevresine yapışan hamuru temiz bir kağıt havlu ile sıyıralım.
Kavanozu temiz mutfak bezimiz ile örtelim.
Kavanozun dışından mayanın sınırını belirlemek adına bir çizik atalım.
Kavanozu buzdolabına kaldıralım.


Şimdi asıl merak edilen bundan sonra neler olacak?
Öncelikle buz dolabında mayamızı bu kadar sık beslemeyeceğiz. Çünkü mayanın en iyi saklama ısısı olan +8,+10 derecede maya yavaş mayalanma sürecine girecek. Bu sayede işimiz biraz kolaylaşacak.
Besleme sıklığı; ekmeğimizi bayağı bir ekşi olsun istiyor isek 7-10 gün yok çok ekşi olmasın diyorsak da 3-4 günde bir mayayı besleyeceğiz.
Eğer buzdolabında ekşi mayamızı saklıyor isek;
Ekmeğimizi yapacağımız günden bir gün önceki gece ekşi mayamızı buzdolabından çıkartacağız.2 saat kadar ekşi mayayı dışarıda  oda sıcaklığına gelmesi için bekleteceğiz. Mayamızı %80-%20 oranlarında ikiye böleceğiz.
%20 lik kısım eski beslenme programında devam edeceğiz. Yalnız tek bir farkla. Mayayı besledikden sonra 4-5 saat kadar oda sıcaklığında aktif hale getirip buzdolabına kaldıracağız.
Bu şekilde mayasını 10-12 sene yaşatanlar mevcut.
Kalan %80 lik kısım ile ÖN MAYAMIzı yapacağız.
Bunun için yine temiz bir kavanoz, temiz bir tahta kaşık, Un+su(bu oran tariflerde veriliyor.)Ön mayayı mutfağın serin bir köşesinde (Mevsimine göre yaz/kış değişiklik gösterir. Kışın balkon yazın buzdolabı olabilir.) 7-8 saat serin bir köşede beklettikten sonra ön mayayı mutfağın sıcak bir köşesine alıp ısı ile mayanın aktif hale gelmesini sağlayacağız. Bu aşamadan sonra mayamız kullanıma hazır hale gelecek.


Bir diğer yöntem ise ilk ekmeği yaptıktan sonra hamuru mayalayıp, mayaladığımız hamurun ön mayasından yaklaşık bir su bardağı büyüklüğünde ayırıp iyice una bulayıp mutfağın serin ve havadar bir köşesinde mayayı bekletmek. Una bulanan hamur da buzdolabında olduğu gibi geç mayalanma sürecine giriyor imiş.


İlk başda ben ikisinide uygulamayı düşünüyorum.
İzleyeceğim yöntemi zaman belirleyecek yani. Ama bana sorarsanız bu yöntem tutsa iyi olur. Nedenmi bir tatile gittik yol boyunca yanımda mı taşıyacağım. Yoksa bir komşuya mı emanet edeceğim. Benim gibi obsesif iseniz onca emekle besleyip olgunlaştırdığınız mayayı kimlere emanet edebilirsiniz. Hele bir de çevrenizde mutfak tutkunu kimse yok ise. Sizin yaptıkarınıza verdiğiniz emeği anlamıyorlar ise.


Yani benim için bu yoldan başka çare yok gibi görünüyor. Ya da ben nereye mayam oraya:) Göreceğiz.
Kolay gelsin deneyeceklere.

2 yorum:

Deniz dedi ki...

Ekşi maya ile yapılan ekmekleri anlata anlata bitiremiyorlar tadanlar :) ama hiç tatmadım ve merak ediyorum doğrusu. Gerçi bu kadar uzun işi görünce gözüm korkuyor. Yukarıda ekmeklerinizi de gördüm. Ellerinize, emeğinize sağlık.

tarifküpü dedi ki...

O kadar zahmetli değil inan. Yaptıkça pratikleşiyor insan bence.